اطلاعات بیشتر


نام مکان:
عمارت دارایی
استان:
زنجان
شهرستان:
زنجان

معرفی نامه

عمارت دارایی در بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته ، ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره فاجار و اوائل حکومت رضا خانی تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت بصورت مجموعه ای به اماکن و ساختمانهای دولتی اختصاص می‌یابد که عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام ، بنای دخانیات ، اداره غله ، انبار قند و شکر. به هر حال بنای دارایی طبق کتیبه ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال 1316 هجری شمسی اوائل حکومت رضا خانی باز میگردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص می‌یابد .بنای دارائی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان ، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه‌های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند ، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده اند . بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و آثار زیبایی راخلق نمودند .

بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت ...مشاهده کامل متن زیبای دارایی یکی از آثار ارزنده ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار بوجود آمده و میرزا محمد علی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود.

این اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است . بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر ، موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات می‌شود قرار گرفته است . بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی می‌شود . این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد 15 × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت 18 هزار متر مربع واقع گردیده بود .

با عنایت به نوشته یادبود در قسمت بالای پنجره طبقه دوم که بیشتر آن از بین رفته در سال 1316 شمسی بعنوان ساختمان اداری ساخته شده و بانی ان نیز حکومت وقت بوده که بمناسبت دوازدهمین سال جلوس رضا خان تاسیس گردیده ، این بنا با نظارت آقای مستوفی که مسئول حسابرس مالیاتی وقت بوده ساخته شده و سپس تحویل اداره دارایی گردیده است . این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره‌های متعدد ، تراس ، قرینه سازی در طبقات ، ساخته شده . با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی می‌توان نفوذ شیوه‌های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد . از جمله مصالح بکار رفته در بنا می‌توان سنگ ، آجر ، آهک ، سیمان ، آهن را نام برد .

با توجه به عنوان نام بنا ( موسوم به دارایی ) این بنا در حال حاضر بصورت ساختمان اداری دارایی مورد استفاده می‌باشد و از خصوصیات بارز بنا می‌توان به محل قرار گرفتن بنا در وسط باغی مشجر اشاره نمود . که جهت رسیدن به ورودی اصلی می‌بایست مسیری را در حدود 250 متر طی نمود تا به حوض سنگی مدخل که به شکل مدور است برسیم . از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره‌های سنگی به ارتفاع 25/1 سانتی متر که دور تا دور بنا رادر برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره‌ها از بیرون با اجرای قوس هلالی ، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر 12 متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمی‌باشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می‌گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می‌گذشته انجام می‌شده . بنای مزبور در حال حاضر در اختیار اداره کل امور اقتصادی دارایی استان زنجان می‌باشد که مالکیت نیز با اداره مستقر در بنا می‌باشد .

این اثر به شماره 2335 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .با توجه به اینکه بنای مزبور تحت اختیار اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان می‌باشد اقداماتی نیز در زمینه مرمت اندام بنا در زمینه حفظ ظاهری و نمای بنا انجام داده است . و همین دور تا دور بیرونی بنا ناکش جهت جلوگیری از ورود رطوبت به بنا حفر گردیده است . این بنای تاریخی از سال 1390 خورشیدی به موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی زنجان تبدیل شده است.

آثار نمایشی این موزه شامل انواع ظروف مسی قلمزنی شده دوره قاجار، انواع چاقو و شمشیر، گلیم، چاروق و مصنوعات ملیله‌کاری شده می‌باشد. این موزه همه روزه به جز روزهای دوشنبه پذیرای بازدیدکنندگان می‌باشد.منبع :http://zanjan.irib.

ir/http://www.farsnews.com/.