اطلاعات بیشتر


نام مکان:
دروازه ارگ سمنان
استان:
سمنان
شهرستان:
سمنان

معرفی نامه

یکی از آثار تاریخی و با ارزش و زیبای سمنان، دروازه ارگ، بازمانده هنر دوران قاجاریه است.ارگ سمنان که امروزه تنها دروازه ای از آن برجای مانده امروزه به یکی از نمادهای استان سمنان تبدیل شده است.بر فراز این ارگ ، حکایت نمادین نبرد رستم و دیو سپید، نقاشی شده است ،انگار نبرد نمادین دیو و رستم در همه این سال‌ها و بر بلندای این ارگ تاریخی تکرار شده و هر روز در پیش چشم رهگذران از سر گرفته شده است..

.به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سمنان، دارالحکومه سمنان معروف به ارگ دولتی سمنان، مجموعه ای بزرگ از ابنیه و اماکن مورد نیاز اداره شهر بوده است که در زمان "حکومت حاجی بهمن میرزا بهاالدوله" فرزند "فتحعلی شاه قاجار" بنا شده است.عناصر هویت بخش ارگ قدیم را اماکنی چون تلگر افخانه، قراولخانه، آب انبار، حمام حسینیه و..

. تشکیل می‌داده است. در داخل دیوار‌های ضخیم ارگ اتاقهایی برای نگهبانی در نظر گرفته بودند.در سال 1284 ه.

ق زمانی که برای نخستین بار ناصرالدین شاه قاجار به قصد زیارت مشهد مقدس از ایالت«کومش» یا « سمنان» گذر می‌کند، به مدت سه روز در ساختمان ارگ دولتی سمنان اقامت می‌کند.در آن زمان این ساختمان شامل 12 برج با عمارات و ابنیه مختلف بوده ولی هنوز دروازه‌ی شمالی ارگ ساخته نشده بود، گویا در همین سفر دستور ساخت دروازه به حاکم وقت سمنان داده می‌شود. کار ساخت دروازه در سال ..

.مشاهده کامل متن 1302 ه.ق در زمان حکومت«انوشیروان میرزا ضیاء الدوله» فرزند «محمد رحیم میرزا» پسر دهم عباس میرزا نایب السلطنه که طی سالهای 1300 تا 1305 ه.ق حاکم ایالت قومس بوده به اتمام می‌رسد به همین دلیل در سفر دوم شاه به مشهد که عکسهای گویایی از آن باقی مانده تصاویر زیبایی از دروازه شمالی ارگ سمنان دیده می‌شود.

دروازه ارگ در گذشته درِ شمالی ارگ دولتی بود که هنگام تخریب ارگ به سبب شکایت فرهنگ دوستان و پیگیری آنان از ویرانی این دروازه جلوگیری به عمل آمد.این دروازه دو نمای شمالی و جنوبی دارد که نمای شمالی آن به مراتب زیباتر و جذاب‌تر از نمای جنوبی آن است.نمای جنوبی دارای دو اتاق در دو طرف و به قرنیه یکدیگر، دو راهروی کوچک، ایوانهای در جلوی اتاقها و مدخل اصلی که محل عبور و مرور بوده است، نمای اصلی این قسمت از آجر است و راهروی اصلی با پلان مربع به وسیله فیلپوش‌ها به گنبد کم خیز منتهی می‌شود. یکی از عناصر جالب توجه نمای جنوبی تزئینات کتیبه ای است که به شکل نیم دایره در بالای مدخل اصلی به خط نستعلیق نوشته شده است متن کتیبه چنین است:«اسلطان ابن السلطان سلطان صاحب قران، ناصر الدین شاه قاجار 1302.

ابعاد این کاشی‌ها 15*15 و در 11 ردیف افقی چیده شده اند.نمای شمالی دروازه ارگ از حیث استفاده از تزئینات کاشیکاری نما کاشی‌های هفت رنگ و مناره‌های تزئینی به چشم می‌خورد. استفاده از نقوش هندسی و نقش و نگار اساطیری در این جبهه، اهمیت نمای شمالی را به عنوان دروازه ورودی شهر بیشتر می‌کند . به قرینه کتیبه نیم دایره نمای جنوبی، طرح نیم دایره ای بر پیشانی نمای شمالی کاشیکاری شده که در آن نبرد رستم و دیو سفید به تصویر کشیده شده است و درست در بالای مدخل ورودی نقش سربازان قاجاری و تسلیحات آنها کاشی کاری شده است.

از دیگر تزئینات کاشیکاری این نما که به قرنیه شکل گرفته است نقوش افسران قاجاری و شیر خورشید است. بر بالای دیوار دروازه کتیبه هایی متوالی به خط نستعلیق سفید بر زمینه لاجوردی وجود دارد که در لابلای سطور آن، طرح گل و برگ‌های اسلیمی به چشم می‌خورد.متن کتیه بدین شرح است« بر حسب امر قدر بندگان سکندرشان اعلی حضرت القدس همایون شاهنشاه جم جاه فلک بارگاه و ملجاء السلاطین و الخاقان ابن الخاقان بن الخاقان ناصر الدین شاه قاجار خلد الله ملکه و دولته به سعی و اهتمام جناب اشرف ضیاء الدوله انوشیروان میرزا حکمران سمنان، دامغان،شاهرود، بسطام اتمام همت پذیرفت، فی شهر محرم الحرام سنه بیچی ئیل خیریت دلیل» و با خطی ریزتر و در کنار همین سطر نوشته شده است"« هزار و سیصد و دو . عمل استاد حبیب الله، ولد استاد علی کاشی پر کاشانی کتیبه محمد باقر ولد حاجی سید مهدی الطباطبائی السمنانی.

»نقاشی تصاویر و خطاطی کتیبه‌ها اثر هنری سید محمد باقر طباطبائی سمنانی است. او از نوادگان مرحوم میر محمد خان طباطبائی سمنانی و از هنرمندان بنام سمنان در دوران قاجاریه است. حرفه اصلی سید محمد باقر طبابت بود و گویا در کار خود استادی و مهارتی نیز داشته است و به همین دلیل از طرف ضیاء الدوله حاکم ایالت قومس به دریافت لقب « حشمت الحکماء » نائل شده است، از تاریخ تولد و وفات او اطلاع دقیقی در دست نیست ولی مسلمأ تا تاریخ 1302 هجری قمری که تاریخ کتیبه نویسی دروازه ارگ می‌باشد در قید حیات بوده است.کار کاشی پزی کاشی‌های دروازه ارگ سمنان را نیز استاد حبیب الله فرزند استاد علی کاشی پز کاشانی انجام داده است.

این دروازه که اکنون به میدانی تبدیل شده است در مرکز شهر سمنان و در خیابان طالقانی واقع است.بنای اصلی دروازه از آجر به ارتفاع بیش از 7 متر ساخته شده است. یکی از شاهکارهای این بنای تاریخی، سر در جالب توجهی است که در آن تصویر تاریخی نبرد رستم و دیو سپید به طرزی خیره کننده روی کاشی هفت رنگ منقوش است.کتیبه‌های این بنا از آثار سید محمد باقر طباطبایی سمنانی هنرمند مشهور سمنان در دوران قاجاریه است.

درهای دروازه ارگ از چوب‌های قطور با گل میخ‌های آهنی تشکیل شده است.دروازه ارگ سال ۱۳۵۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۳۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.منبع :http://fa.wikipedia.

org/http://hamshahrionline.ir/details/163213http://semnan.isna.ir/Default.

aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=10838.