اطلاعات بیشتر

---

نام مکان:

سعدیه ( آرامگاه سعدی )

استان:

فارس

شهرستان:

شیراز

---

معرفی نامه

آدرس : شیراز - انتهای خیابان بوستان - مجاور باغ دلگشاسعدیه در شیراز، آرامگاه ابومحمد مُصلِح بن عَبدُالله نامور به سعدی شیرازی و مشرف الدین، شاعر و نویسنده‌ی پارسی‌گوی ایرانی است.آوازه‌ی او بیشتر به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست. جایگاهش نزد اهل ادب تا بدان‌جاست که به وی لقب استاد سخن و شیخ اجل داده‌اند. آثار معروفش کتاب گلستان در نثر و بوستان در بحر متقارب و نیز غزلیات وی است.

این آرامگاه در ۴ کیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه کوه فهندژ، در انتهای خیابان بوستان و در مجاورت باغ دلگشا قرار دارد.این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا می‌گذرانده و سپس در همانجا دفن شده‌است. برای اولین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحبدیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبره‌ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران گردید و اثری از آن باقی نماند.

در سال ۱۱۸۷ ه. ق. به دستور کریمخان زند، بنایی ۲ معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا گردید. طبقه پایین دارای راهرویی بود که پلکان طبقه دوم از آنجا شروع می‌شد.

در دو طرف راهرو دو اطاق کرسی دار ساخته شده بود. در اطاقی که سمت شرق راهرو بود، قبر سعدی قرار داشت و معجری چوبی آن را احاطه کرده بود. قسمت غربی راهرو نیز موازی قسمت شرقی، شامل دو اطاق می‌شد، ..

.مشاهده کامل متن که بعدها شوریده شیرازی (فصیح الملک) شاعر نابینای شیرازی در اطاق غربی این قسمت دفن شد. طبقه بالای ساختمان نیز مانند طبقه زیرین بود، با این تفاوت که بر روی اطاق شرقی که مزار سعدی در آنجا بود، به احترام شیخ اطاقی ساخته نشده بود و سقف آن به اندازه دو طبقه ارتفاع داشت. در دورهٔ قاجاریه (سال ۱۳۰۱) توسط فتحعلی خان صاحبدیوان مرمت شد و چند سال بعد نیز حبیب الله خان قوام الملک دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد، و تولیت آن به آخوند ملا زین العابدین شیرازی سپرده شد.

بنایی که در زمان کریمخان ساخته شده بود تا سال ۱۳۲۷ ه. ش. برپا بود. در سال ۱۳۲۹ به کوشش علی اصغر حکمت و توسط انجمن آثار ملی ایران، بنای کنونی به جای ساختمان قدیمی ساخته شد و مراسم افتتاح رسمی آن در اردیبهشت ماه ۱۳۳۱ برگزار گردید.

که این بنا با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی توسط محسن فروغی ساخته شد.ساختمان به سبک ایرانی است با ۸ ستون. بنای آرامگاه از بیرون به شکل مکعبی است اما در داخل هشت ضلعی می‌باشد با دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی. ساختمان جدید آرامگاه محوطه ای در حدود ۱۰۳۹۵ متر مربع دارد.

که در حدود ۲۵۷ متر مربع زیربنای اصلی آرامگاه می‌باشد. ساختمان اصلی آرامگاه شامل دو ایوان عمود بر هم می‌باشد که قبر شیخ در زاویه این دو ایوان قرار گرفته است. سنگ قبر در وسط عمارتی هشت ضلعی قرار دارد و سقف آن با کاشی‌های فیروزه ای رنگ تزیین شده است. در هفت ضلع ساختمان، هفت کتیبه قرار دارد که از قسمت هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ انتخاب گردیده و به خط ابراهیم بوذری نوشته شده است.

بنا در سمت چپ به رواقی متصل می‌شود که در آن هفت طاق وجود دارد که با کف سازی سیاه رنگ به آرامگاه شوریده شیرازی پیوند می‌خورد. این آرامگاه در یک اتاق قرار دارد و کتیبه‌ای بر سر در آن است که شاعر را معرفی می‌کند و شعری از خود شاعر بر کاشیهای سرمه‌ای بر روی دیوار نوشته شده‌است.ورودی مجموعه در راستای ورودی آرامگاه است که معمار آن آندره گدار فرانسوی است .در جلوی رواق ، حوضی قرار دارد که در آن سکه به نشان گرفتن حاجت می‌اندازند.

در عمق ده متری صحن آرامگاه قناتی وجود دارد که آب آن دارای مواد گوگردی و جیوه می‌باشد ، آب این قنات که در زیر زمین جریان دارد به درون «حوض ماهی» می‌ریزد. حوض ماهی زیربنایی در حدود ۳۰.۲۵ متر دارد و با ۲۸ پله به صحن آرامگاه وصل می‌شود مشهور است که سعدی نزدیک زاویه خود، حوضچه هایی از سنگ مرمر ساخته بوده که آب در آنها جریان داشته است. شستشو در این آب، خصوصاً در شب چهارشنبه سوری، جزء معتقدات مردم شیراز بوده است.

کاشی کاری‌های داخل حوض ماهی که به سبک عمده سلجوقی است، در سال ۱۳۷۲ ه.ش. توسط استاد کاشی کار تیرانداز طراحی شده و توسط میراث فرهنگی اجرا گردیده است بر فراز حوض ماهی یک نورگیر به شکل هشت ضلعی و دو نورگیر چهارضلعی در طرفین آن قرار دارد. زیرزمین سعدیه امروزه به چایخانه سنتی تبدیل شده است.

آرامگاه شیخ مشرف الدین بن مصلح الدین سعدی شیرازی در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۵۳ به شماره ثبت ۱۰۱۰٫۳ در انجمن آثار ملی به ثبت رسیده‌است.منابع : wikimapia.org , wikipedia.org , eshiraz.

ir , aariaboom.com.