اطلاعات بیشتر
- نام مکان:
- غار ماهی کور
- استان:
- لرستان
- شهرستان:
- خرم آباد
معرفی نامه
در نزدیکی ایستگاه تنگ هفت لرستان اثری طبیعی و ملی به نام غار ماهی کور در پایه کوهی جای گرفته است. این غار محل زندگی یکی از کمیاب‌ترین ماهی‌های جهان به نام ماهی کور ایرانی است."ماهی کور" یکی از گونه‌های کمیاب و اندمیک ایران است که در دنیا گونه ای منحصر بفرد محسوب شده که در غاری واقع در استان لرستان زندگی می‌کند و اولین "غارماهی" حقیقی جهان است که اولین بار ژئولوژیست دانمارکی در سال 1937 ضمن مسافرتی که به ایران داشت کشف و مطالعاتی بر روی این گونه انجام داد.لرستان تنها زیستگاه "ماهی کور" در کشوردر جهان تاکنون حدود 40 گونه ماهی بدون چشم در آبهای شیرین شناسایی شده است.
خانواده کپور ماهیان با 11 گونه بیشترین تعداد و در رتبه اول قرار دارند و خانواده سگ ماهیان جویباری با 10گونه در رتبه دوم قرار دارند.قاره آسیا بیشترین تعداد گونه‌های ماهیان کور آب شیرین جهان را دارد و پس از آسیا قاره‌های آمریکا و آفریقا قرار دارند. در قاره آسیا چین و تایلند بیشترین گونه‌های ماهیان کور آب شیرین را دارا هستند و کشور ایران با داشتن دو گونه منحصر بفرد و نادر جزء کشورهای دارای این گونه هاست.زیستگاه این دو گونه ماهی در یک غار واقع در زیر کوه چلن (چیلنگ) در استان لرستان حوالی ایستگاه تنگ هفت از توابع بخش پاپی شهرستان خرم آباد قرار دارد که به غار ماهی کور معروف است.
ویژگیهای غار ماهی کورماهیان کور غار که از گونه‌های منحصر به فرد و حمایت شده هستند در این غار زیست می‌کنند. عمق آب غار ماهیان کور مشخص نیست، آب به صورت راکد با سطحی متغییر بین 20 تا 30 متر مساحت در نوسان است که در فصل بهار و پر آبی به علت ازدیاد نزولات آسمانی در نتیجه زیاد شدن آب، آب اضافی از دهانه غار خارج و جویباری با عنوان کارود (کای رود) را تشکیل می‌دهد که پس از طی حدود 300 متر از دهانه غار آبشار زیبایی را بوجود می‌آورد و سپس به رودخانه سیرم که از رشته رودهای کوچکتر سیرم و للری است وارد و پس از طی کردن حدود چهار کیلومتر به رودخانه سزار می‌ریزد.چگونگی کشف غار/ گونه ای که از سر از دانمارک و انگلیس درآورد!همزمان با احداث راه آهن سراسری تهران - جنوب دو نفر طبیعی دان دانمارکی که به همراه مهندسان سازنده راه آهن و مجریان طرح به منطقه آمده بودند پس از بررسی سر شاخه رود سیرم و جویبار کارود به یک حفره آبی در نزدیکی روستای لاون می‌رسند که پس از بررسی با یک نوع ماهی کور مواجه می‌شوند که ضمن نمونه برداری چندین گونه از این ماهیان را به موزه جانور شناسی دانشگاه کپنهاک منتقل و در سال 1944 تحت عنوان "ایرانوسیپریس تیفلوپس" به عنوان یک گونه جدید به جهانیان معرفی شد اما از معرفی محل دقیق ماهی‌های کشف شده خودداری کردند.چندین سال بعد یک محقق انگلیسی به نام آنتونی جان اسمیت برای کشف محل ماهی کور به ایران و به شهر کرمان سفر می‌کند و پس از سه ماه تحقیق بدون اینکه نتیجه ای بگیرد به کشورش بر می‌گردد.
چند سال بعد این محقق متوجه می‌شود که ماهی کور مورد نظرش در کرمان نبوده بلکه در کوه‌های زاگرس وجود دارد و بر این اساس به منطقه پاپی سفر می‌کند و به محل غار می‌رسد و چند نمونه از ماهیان غار را با خود به انگلیس می‌برد که در حین آزمایش و بررسی متوجه می‌شود که این نوع همان گونه ای است که توسط دانمارکیها ثبت و به جهانیان معرفی شده اما یک نوع دیگر گونه جدیدی است که با نام وی تحت عنوان "پاراچو بیتس اسمیتی" به ثبت می‌رسد.مشخصات ظاهری ماهیان کور غار و وجه تسمیه آنوجه تسمیه این غار به خاطر وجود ماهیان کوچک و صورتی رنگی است که فاقد چشم هستند و به همین دلیل ماهی کور نامیده می‌شوند.طول این ماهیها بین چهار تا پنج سانتی متر بوده و سر این ماهیان تا حدودی پهن و هیچ اثر خارجی از چشم دیده نمی‌شود. دیواره بدن به قدری شفاف است که روده پر با محتوای تیره دیده می‌شود، رنگ ماهیها در حالت زنده صورتی است.
اختلاف این دو گونه در این است که "ایرانوسیپریس" دو جفت سبیلک، یک جفت روی لب بالا و جفت دیگر در گوشه‌های دهان و کمی نیز فلس دارد. ولی "پاراچوبیتس اسمیتی" سه جفت سبیلک دارد که دومین جفت از آنها به خوبی رشد کرده و به انتهای سومین جفت می‌رسد و فلس هم ندارد.ماهی که رگهای خونی آن را می‌توان دید!کم‌رنگی با بی‌رنگی این ماهی به قدری است که رگهای خونی از زیر پوست دیده می‌شود. نمونه‌های موجود در محلول‌های نگهدارنده مانند الکل و فرمالین که در موزه نگهداری می‌شود به سفید مایل به زرد تغییر رنگ می‌دهند.
حداکثر اندازه در نمونه‌های بدست آمده تا 55 میلیمتر گزارش شده است. گونة ماهی کور ایرانی تاکنون تنها از غار ماهی کور در تنگ هفت لرستان در ایران یافت شده است.زیستگاه این ماهی در آبهای زیرزمینی است. در غار ماهی کور به دلیل اینکه دهانة این غار به سطح آبهای زیرزمینی اتصال دارد، این امکان را به وجود آورده که ماهی کور در طول شب‌ها به نزدیکی سطح آب در دهانة غار می‌آید.
غیر از جلبک‌هایی که در کناره صخره‌های آبی در سطح زمین می‌روید، وجود هیچ‌گونه گیاهی در نهرهای زیرزمینی تأیید نشده است. اینکه ماهی کور از چه تغذیه می‌کند تاکنون به طور دقیق شناخته نشده ولی احتمال این می‌رود از نوعی آرتیما تغذیه کند که در آبهای زیرزمینی یافت می‌شود.عمر این ماهی در طبیعت مشخص نیست ولی در محیط اکواریوم حدود 18 تا 24 ماه عمر می‌کند. همچنین تولید مثل این ماهی نیز ناشناخته باقی مانده است.
ماهی کور که در لیست قرمز قرار داردماهی کور ارزش خوراکی و صنعتی برای انسان ندارد ولی نقش آن در چرخة زیستی و محیط زیست بسیار حیاتی است. این ماهی در پایداری سفره‌های آب زیرزمینی نقش ارزنده‌ای را بازی می‌کند.ماهی کور به دلایل گوناگونی از سال 1990 در لیست قرمز قرار گرفته و در حال حاضر یکی از حیوانات در معرض خطر شناخته شده و از نظر اتحادیه جهانی حفاظت از گونه‌های جانوری حتی بیشتر از یوزپلنگ ایرانی در معرض خطر و نیاز به حفاظت‌های شدید قرار دارد.غار ماهی کور تنها اثر طبیعی ملی لرستان استمعاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان لرستان در این رابطه از ماهیان کور غار به عنوان شگفتیهای آفرینش یاد کرد و گفت: این گونه‌ها در محدوده جغرافیایی معین و محدودی انتشار دارند و در هیچ جای دیگر کشور تاکنون یافت نشده اند و جزء گونه‌های اندمیک و منحصر بفرد لرستان هستند.
غار ماهی کور در سال 1384 در شورای عالی حفاظت محیط زیست مطرح و طی مصوبه شماره 262 مورخ 1384/2/14 به عنوان نخستین اثر طبیعی ملی استان لرستان تصویب و به ثبت رسید.در حال حاضر توسط اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان محیط بانانی به منظور حفاظت و حراست از این منطقه و گونه‌های مذکور به کار گمارده شده و نیروهای اجرایی یگان حفاظت اداره کل و محیط زیست شهرستان دورود نیز در این زمینه با ماموران منطقه برای حفاظت بهتر همکاری لازم را به عمل می‌آورند.ماهی کور از ذخائر ژنتیکی نادر ایرانماهیان کور به لحاظ شیلاتی فاقد ارزش اقتصادی هستند اما به عنوان منابعی برای ذخائر ژنتیکی نادر و منحصر به فرد در بسیاری از پژوهشکده‌ها مورد مطالعه و ارزیابی قرار می‌گیرند. همچنین این ماهیها تحت عنوان ماهیان زینتی و شگفت انگیز و زیبا در موزه‌های حیات وحش و آکواریوم‌ها در برابر دید علاقه مندان قرار می‌گیرند.
مسیر دسترسیغار ماهی‌کور، هم از طریق جاده و هم از طریق راه‌آهن قابل دسترس است. از بین قطارهای مسیر لرستان، فقط قطار «عادی» تهران - اهواز، و نیز قطار «محلی» دورود - اندیمشک، در ایستگاه «تنگ‌هفت» توقف دارند. از این ایستگاه باید پیاده به سمت شمال (موازی رود سزار) تا پل سیرم و سپس از آنجا به سمت غرب (به‌طرف روستاهای لون و للری) ادامه داد تا پس از حدود چهار ساعت پیاده‌روی، به روستای لون و غار ماهی‌کور رسید. این پیاده‌روی در ماه‌های اردیبهشت تا شهریور، به دلیل تابش مستقیم آفتاب در آن منطقه کوهستانی، کمی طاقت‌فرساست.
ضمن اینکه با توجه به ساعات ورود قطار به ایستگاه و زمان لازم برای پیاده‌روی رفت و برگشت، شاید لازم شود که شب را در کنار غار چادر زد. برای پیمودن مسیر جاده‌ای، باید در آزادراه خرم‌آباد - پل زال، یا جاده قدیم خرم‌آباد - زیرتنگ، رانندگی کرد و در منطقه «چِمِشْک زیرتنگ» از جاده جدا شد و به سمت شرق رفت. تا پیش از احداث سد بختیاری، این جاده فرعی تا روستای «طایی» و «امامزاده سیدعلی» آسفالت و ادامه‌اش به سمت شرق، خاکی و جیپ‌رو بود. اما پیمانکار سد مذکور این جاده را زیرسازی و آسفالت کرده و هم‌اکنون خودروهای سواری می‌توانند خود را به ۳۰۰ متری غاربرسانند.
این مسیر را در تابستان نیز می‌توان راحت پیمود و با پانزده دقیقه کوهپیمایی سبک، به غار رسید.منبع: مهرhttps://www.tabnak.ir.
پیشنهاد تور
لذت خودتون رو با دیگران به اشتراک بگذارید از اونجایی که ایران پر از زیبایی های مختلف و مناطق بکر و دیدنی هستش که ممکنه همه اون مناطق رو نشناسن بیایید با هم مناطقی رو که در اونها لذت بردیم و از جاذبه خاصی برخوردارند رو به هم معرفی کنیم ما تسهیلاتی رو در نظر گرفتیم که شما بتونید پیشنهاد خودتون رو برای برگزاری تورارائه کنید تا با کمک شرکت های گردشگری اقدام به برگزاری آن ها کنیم.
ارسال پیشنهاد